Οδηγός Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης

Οι Φέρρες είναι η βυζαντινή Βήρα, οικισμός που δημιουργήθηκε από την αναγκαστική μετοίκηση κατοίκων ολόκληρων γειτονικών χωριών γύρω από ένα μοναστήρι, την Μονή της Βήρας, σε αντίθεση με την συχνή πρακτική της ίδρυσης και ανάπτυξης οικισμών γύρω από ένα κάστρο στην βυζαντινή εποχή. Η Μονή ιδρύθηκε το 1152 από τον σεβαστοκράτορα Ισαάκιο Κομνηνό, τριτότοκο γιο του αυτοκράτορα Αλέξιου Α΄ Κομνηνού. Το καθολικό της, αφιερωμένο στην Παναγία Κοσμοσώτειρα, εξαιρετικό δείγμα της βυζαντινής αρχιτεκτονικής ναοδομίας, ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο του σταυροειδούς ναού με τρούλο, σε μια σπανιότατη παραλλαγή του δικιονίου. Γύρω από το καθολικό υπήρχαν τα κελλιά και τα λουτρά των μοναχών, η τράπεζα, η βιβλιοθήκη με το σκευοφυλάκιο, το οίκημα του γραμματικού του Ισαάκιου Μιχαήλ, ο πύργος με τα σήμαντρα και η δεξαμενή νερού, όλα περικλεισμένα από εσωτερικό περίβολο. Εξωτερικός οχυρωματικός περίβολος περιέκλειε επίσης το παρεκκλήσι του Αγ. Προκοπίου, το δεσποτικό, ξενώνα και λουτρά για τους περιοίκους και επισκέπτες. Σημαντικό μνημείο αρχιτεκτονικής είναι και το βυζαντινό υδραγωγείο πάνω στον αρχαίο ποταμό Σαμία, που μετέφερε νερό στην μονή από μακρυνή πηγή. Με δύο μεγαλοπρεπείς καμάρες ανοίγματος 7.0 μ., ύψους 5.0 μ., και πλάτους 1.30 μ., είναι κατασκευασμένο από πωρόλιθο και πλίνθους στους οριζόντιους αρμούς και έχει ανεγερθεί επίσης από τον Ισαάκιο Κομνηνό.

Πηγή: http://www.culture.gr.