25-10-2006
Διδυμότειχο

Μελκίδη Χρύσα Πηγή: Ι.Π.Ε.Τ. © Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης

προεπισκόπηση εκτύπωσης

Το Διδυμότειχο, που εμφανίζεται σε εκκλησιαστικές πηγές από τον 9ο μ. Χ. αι., οφείλει την ονομασία του στην αρχιτεκτονική, που περιγράφει τον χαρακτήρα του βυζαντινού κάστρου του οικισμού ως «δίδυμου τείχους», δηλαδή ως κάστρου δίδυμου με αυτό της γειτονικής, αρχαιότερης πόλης Πλωτινόπολης, που και τα δύο κατασκευάσθηκαν για τον έλεγχο της αρχαίας οδού Τραϊανούπολης-Αδριανούπολης. Στο Διδυμότειχο υπάρχουν σημαντικά αρχιτεκτονικά έργα που συνθέτουν την διαχρονική και διαπολιτισμική προσωπικότητα της πόλης. Το βυζαντινό κάστρο του Διδυμοτείχου, καλά συντηρημένο, είναι έργο της μεσαιωνικής οχυρωματικής αρχιτεκτονικής. Περιλαμβάνει την βυζαντινή πόλη, της οποίας σώζονται ερείπια κτηρίων, με ανασκαμμένα οκτώ υπόγεια λαξευμένα στον βράχο, μία πάροδος, δύο πύλες, ένας πύργος και το υστεροβυζαντινό ταφικό παρεκκλήσι της Αγ. Αικατερίνης. Το Διδυμότειχο είναι σταυροδρόμι πολιτισμών, καθώς αποτελεί την πρώτη πρωτεύουσα του οθωμανικού κράτους σε ευρωπαϊκό έδαφος, την πρώτη έδρα του οθωμανικού θησαυροφυλακίου, καθώς και την έδρα ενός από τους επτά βασικούς πυρήνες του ισλαμοχριστιανικού σιιτικού ρεύματος του μπεκτασσισμού, από τον 14ο αι. Η διαπολιτισμική αυτή προσωπικότητα της πόλης εκφράζεται στην αρχιτεκτονική με την ύπαρξη εδώ ενός σημαντικότατου και πρώϊμου ισλαμικού, μεγαλοπρεπούς αρχιτεκτονικού έργου, του Μεγάλου Τεμένους του Διδυμοτείχου, το οποίο ιδρύθηκε από τον σουλτάνο Μωάμεθ Α΄ (1413-1421). Πρόκειται για ένα μεγάλο τετράπλευρο τζαμί, κατασκευασμένο από εξαιρετική λιθοδομή, με μνημειώδη είσοδο. Το τέμενος του Διδυμοτείχου έχει πυραμιδοειδή στέγη από μολυβδόφυλλα σε ξύλινο σκελετό, που στηρίζεται σε τέσσαρες κτιστούς πεσσούς. Εδώ υπάρχει ο ένας από τους επτά αρχικούς βασικούς μπεκτασσικούς τεκκέδες (= μπεκτασσικό μοναστήρι) της οθωμανικής αυτοκρατορίας, αυτός του Σεγίντ Αλή Σουλτάν ή Κιζήλ Ντελή (οι υπόλοιποι εξ πυρήνες ήταν στην Αίγυπτο, στο Ελμαλή της Αττάλειας, στο Ντουρμπαλή Σουλτάν, στην Κέρμπελα (Καρμπάλα στο Ιράκ), στην Κωνσταντινούπολη και στο Ρούμελη Χισάρ (στην περιοχή του κάστρου επί της ευρωπαϊκής ακτής του Ελλησπόντου). Μεταβυζαντινές εκκλησίες και αρμένικα χαρακτηριστικά ξύλινα σπίτια με σανιδωτές επενδύσεις υπήρχαν μέχρι την δεκαετία του 1980, εβραϊκό μεταξουργείο-αποθήκη, ελληνικές γειτονιές με ιδιόμορφα χαμηλά ξύλινα σπίτια με εισέχουσα είσοδο από το πρώτο μισό του 19ου αι. και μέγαρα με ακαδημαϊκό και εκλεκτικιστικό χαρακτήρα από τον προχωρημένο 19ο και 20ο αι.

Πηγές: Χ. Μελκίδη, Χ. Μελκίδη, Τα μουσουλμανικά μνημεία της Ξάνθης και η συμβολή τους στην πολεοδομική εξέλιξη της πόλης, Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Πολυτεχνική Σχολή, Τμήμα Αρχιτεκτόνων, 1999, http://www.culture.gr, Β. Μιρμίρογλου, Οι Δερβίσσαι, Έκδ. Εκάτη, Αθήνα, Ε. Ζεγκίνης, Ο Μπεκτασισμός στην Δυτική Θράκη-Συμβολή στην ιστορία διαδόσεως του Μουσουλμανισμού στην Ελλάδα., Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου Αίμου, Θεσσαλονίκη 1988, Γ. Κίζης, “ΘΡΑΚΗ”, Ελληνική Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική, τ. 8, Μακεδονία Β΄- Θράκη, Μέλισσα, Αθήνα 1991.